Wednesday, 20 March 2019

BARKWANCIN HAUSAWA

BARKWANCIN HAUSAWA

Acikin kowacce ƙabila a duniya, bayan tatsuniyoyi da karin magana da zambo da habaici, ana samun abubuwan da ake kira 'barkwanci'.
Shi Barkwanci ba batsa bane, ko ɓatanci ga wani. Ba kuma karin magana bane, kawai dai wata hikima ce mai ban sha'awa a tsakanin mutane.
Misali, idan mace tana da jika ɗa namiji, takan kira shi da suna 'mijina', shikuma yace 'matata'. Wannan barkwanci ne.
Ɗan mace da ɗan Namiji suna baiwa juna kuɗin shara a watan Muharram, wato watan cika ciki ko ace watan farkon shekarar hijiriyya. Wannan ma barkwanci ne.
Idan yaro ba ya jin magana, sai a kira shi da suna 'mai kunnen ƙashi'. Idan matar aure ta gamu da wani mai suna irin na mijinta ko ɗanta na fari, ba zata kira shi da sunan ba sai dai ta sakaya da wani sunan. Waɗannan duk barkwanci ne.
Haka ma ƴaƴaye basa faɗin sunan iyayensu saboda barkwanci.
Sannan idan mutum yaje baƙunta wuri, zaka ga baya cinye duk abinda aka kawo masa saboda barkwanci. Amma bayan ya kwana biyu a wajen sai ya rinƙa share abincin da aka kawo masa Kaf saboda barkwanci.
   Idan an tambayi marar lafiya 'yaya kaji da jiki?', sai kaji yace 'Mun gode Allah', ko yace 'da sauƙi', koda kuwa yana cikin tsananin ciwo ne. Wannan fa duk barkwanci ne.
Idan kuwa mutum ya samu wani abin alheri sai kaji yace 'kaga gamu dai' saboda barkwanci.
Watau dai, barkwanci a taƙaice hanya ce ta kyakkyawar tarbiyya mai sanya mutum yin dogaro ga Allah wajen faɗar abinda yake ciki, ko kuma ya nuna kunya da ladabi ga jama'a.
Haka kuma abu ne da yake koyar da jurewa wani abu kamar misali ciwo.
Don haka marigayi Mallam Aminu Kano (Allah yajiƙansa amin) yace ya kyautu a rinƙa koyar da barkwanci da sauran ɗabiu kyawawa na Hausawa a gida da makarantu don ɗorar da tarbiyya kyakkyawa ga yara masu tasowa. Rashin yin hakan kuwa shine zai sanya yara su tashi da son kallon sinimar iya sata ko kashe mutane ko wulaƙanta iyaye ko malamai ko sarakuna da dattijai da rashin tausayi, har kuma kaga sunyi zurfi wajen kwaikwayon raye-rayen batsa da ashariya da raina haƙƙi.

No comments:

Post a Comment