SHIN FIR'AUNAN DA YAYI ZAMANI DA ANNABI MUSA (A.S) BAHAUSHE NE?
Sadiq Tukur Gwarzo, RN.
08060869978
Kashi na biyu
Kimiyyar gwajin kwayoyin halittu, wani ilimi ne wanda ke bin diddigin sauye-sauye da kuma kwayoyin halittun da ɗa kan gado daga iyayensa.
Don haka, baya da yadda ake amfani da ilimin wajen gane cututtukan dangi da kuma samar musu da magani, akanyi amfani da ilimin wajen bin diddigin dangi da zuri'a da alakar dake tsakanin kabilu.
Wani binciken baya-bayan nan da wasu masana suka gabatar masu suna Adebowale Adeyemi, Guanjie Chenchen, Yuanxiu Chen da kuma Charles Rotimi da suka fito daga jamiar Ibadan da kuma 'National Genome center' tare da Jamiar Horward, masanan sunce akwai matukar kamance-ceniya tsakanin mafi yawan kabilun afirka.
Shine ma har binciken ke cewar da alama kabilun Yarabawa, inyamurai, Akan dana Gaa-Adangbe na kasar Ghana, asalinsu daga tsatson mutum ɗaya suka fito saboda kamance-ceniyar dake tsakanin kwayoyin halittunsu.
Don haka, magana mafi inganci bisa kwayoyin halittar hausawa shine wadda wasu gungun masana suka gudanar akan hausawa mazauna sudan.
Da fari, Binciken ya nuna cewar kashi arba'in na kwayoyin halittun hausawa dake zaune a sudan sunyi dai-dai dana kabilun sudan ɗin. (Hassan et al 2008)
(Don haka kashi sittin ne gauraye daga kasar hausa, arba'in ɗin kuwa sune na usulin kakannin bahaushe)
Akwai kuma makamancin binciken daya nuna cewa kwayoyin halittar Hausawa ya nuna cewa su 'yanuwan juna ne da wasu kabilu masu amfani da yaren Nilu mazauna Nigeria, Cameroon, Central Chad da kuma kudancin Sudan. (Toshkoff et al 2009).
Bakaken fatar chadi dana kamaru dama nan Nigeria duk ana tsammanin sun gangara yankunan da suke rayuwa ne shekaru da dama da suka gabata daga daulolin sudan.
Sukuwa mazauna sudan, duk da gaurayuwar kwayoyin halittun larabawa dana sauran kabilu a tattare dasu, an gamsu da cewa su jikokin tsoffin bakaken fata ne na tsohuwar daular nan ta 'Meroa' ko ace 'Kush' wadda ta shahara a duniya wadda akace ta wanzu a sudan ɗin shakaru sama da dubu biya da suka gabata.
Ta haka, sai ake hasashen cewa kakannin hausawa da kakannin sudawa da kakannin waɗancan kabilu mazauna cameroon da chadi sun fito ne daga tsatson Uba ɗaya, amma hijirar data rinka aukuwa tsakankanin mutanen_da shine sanadiyar rarrabuwarsu ta yadda yanzu kowa yayi nesa da kowa. Hasashen kuma na nuna cewar wannan rarrabuwa ta auku akalla da shekaru dubu huɗu baya zuwa sama, tayadda a iya wancan lokacin ne kowacce kabila tayi chakuɗuwar auratayya da sauran kabilu har kashi sittin na kwayoyin halittarsu ya sauya, kashi arbain ne kaɗai zuwa yanzu bai jirwaya ba, wanda shine na kaka-da-kakanni.
Babbar hujjar hakan itace samuwar wasu kabilun daga jikin waɗancan na ainihi, tunda ansani sarai ana ɗaukar tsawon lokaci kafin faruwar hakan.
Sai kuma tsawon zamanin da daular bakaken fatar tayi a raye har kuma ta rushe. Kamar abinda Marubuci Morton H. Fried ya faɗa a littafinsa mai suna 'The Notion of the Tribe' cewar akwai kabilu na ainihi (primary tribe), akwai kuma kabilu samammu daga na ainihi (secondary tribe).
Don haka idan har kabilun yahudawa guda goma sha biyu sun fita daga jikin Annabi Yakuba A.s (Israel), to muna iya cewa kabilar Annabi yakuba da yarensa shine kabila ta ainihi, samammun kabilun kuwa sune waɗanda 'ya'yansa sha biyu da jikokinsa suka ɗauka bayan rarrabuwarsu ga wajen zama
Don haka, binciken ba komai ke nunawa ba sai cewar wancan kaso na kwayoyin halittun dake jikin Fir'auna Remesis II da akace yayi zamani da Annabi Musa, wata alaka ce ta jini wadda ta auku tsakanin kabilun daya fito, da kuma yankin Afirka wanda Hausawa suka fito tun tsawon zamani daya shuɗe.
Saboda haka, a takaice, binciken kimiyya anan yana nuna mana cewar akwai alaka ta jini tsakanin Fir'aunan da kuma hausawa, koda kuwa tana iya kasancewar ba daga Hausawa kai tsaye Firaunan ya fito ba, ko kuma alakar ta auku ba, amma dai an samu tunda aka samu irin kwayoyin halittunsa ajikin hausawa haka na nufin kakan-nin hausawa na tale-tale suna da alaka ta jini dashi..
Sadiq Tukur Gwarzo, RN.
08060869978
Kashi na biyu
Kimiyyar gwajin kwayoyin halittu, wani ilimi ne wanda ke bin diddigin sauye-sauye da kuma kwayoyin halittun da ɗa kan gado daga iyayensa.
Don haka, baya da yadda ake amfani da ilimin wajen gane cututtukan dangi da kuma samar musu da magani, akanyi amfani da ilimin wajen bin diddigin dangi da zuri'a da alakar dake tsakanin kabilu.
Wani binciken baya-bayan nan da wasu masana suka gabatar masu suna Adebowale Adeyemi, Guanjie Chenchen, Yuanxiu Chen da kuma Charles Rotimi da suka fito daga jamiar Ibadan da kuma 'National Genome center' tare da Jamiar Horward, masanan sunce akwai matukar kamance-ceniya tsakanin mafi yawan kabilun afirka.
Shine ma har binciken ke cewar da alama kabilun Yarabawa, inyamurai, Akan dana Gaa-Adangbe na kasar Ghana, asalinsu daga tsatson mutum ɗaya suka fito saboda kamance-ceniyar dake tsakanin kwayoyin halittunsu.
Don haka, magana mafi inganci bisa kwayoyin halittar hausawa shine wadda wasu gungun masana suka gudanar akan hausawa mazauna sudan.
Da fari, Binciken ya nuna cewar kashi arba'in na kwayoyin halittun hausawa dake zaune a sudan sunyi dai-dai dana kabilun sudan ɗin. (Hassan et al 2008)
(Don haka kashi sittin ne gauraye daga kasar hausa, arba'in ɗin kuwa sune na usulin kakannin bahaushe)
Akwai kuma makamancin binciken daya nuna cewa kwayoyin halittar Hausawa ya nuna cewa su 'yanuwan juna ne da wasu kabilu masu amfani da yaren Nilu mazauna Nigeria, Cameroon, Central Chad da kuma kudancin Sudan. (Toshkoff et al 2009).
Bakaken fatar chadi dana kamaru dama nan Nigeria duk ana tsammanin sun gangara yankunan da suke rayuwa ne shekaru da dama da suka gabata daga daulolin sudan.
Sukuwa mazauna sudan, duk da gaurayuwar kwayoyin halittun larabawa dana sauran kabilu a tattare dasu, an gamsu da cewa su jikokin tsoffin bakaken fata ne na tsohuwar daular nan ta 'Meroa' ko ace 'Kush' wadda ta shahara a duniya wadda akace ta wanzu a sudan ɗin shakaru sama da dubu biya da suka gabata.
Ta haka, sai ake hasashen cewa kakannin hausawa da kakannin sudawa da kakannin waɗancan kabilu mazauna cameroon da chadi sun fito ne daga tsatson Uba ɗaya, amma hijirar data rinka aukuwa tsakankanin mutanen_da shine sanadiyar rarrabuwarsu ta yadda yanzu kowa yayi nesa da kowa. Hasashen kuma na nuna cewar wannan rarrabuwa ta auku akalla da shekaru dubu huɗu baya zuwa sama, tayadda a iya wancan lokacin ne kowacce kabila tayi chakuɗuwar auratayya da sauran kabilu har kashi sittin na kwayoyin halittarsu ya sauya, kashi arbain ne kaɗai zuwa yanzu bai jirwaya ba, wanda shine na kaka-da-kakanni.
Babbar hujjar hakan itace samuwar wasu kabilun daga jikin waɗancan na ainihi, tunda ansani sarai ana ɗaukar tsawon lokaci kafin faruwar hakan.
Sai kuma tsawon zamanin da daular bakaken fatar tayi a raye har kuma ta rushe. Kamar abinda Marubuci Morton H. Fried ya faɗa a littafinsa mai suna 'The Notion of the Tribe' cewar akwai kabilu na ainihi (primary tribe), akwai kuma kabilu samammu daga na ainihi (secondary tribe).
Don haka idan har kabilun yahudawa guda goma sha biyu sun fita daga jikin Annabi Yakuba A.s (Israel), to muna iya cewa kabilar Annabi yakuba da yarensa shine kabila ta ainihi, samammun kabilun kuwa sune waɗanda 'ya'yansa sha biyu da jikokinsa suka ɗauka bayan rarrabuwarsu ga wajen zama
Don haka, binciken ba komai ke nunawa ba sai cewar wancan kaso na kwayoyin halittun dake jikin Fir'auna Remesis II da akace yayi zamani da Annabi Musa, wata alaka ce ta jini wadda ta auku tsakanin kabilun daya fito, da kuma yankin Afirka wanda Hausawa suka fito tun tsawon zamani daya shuɗe.
Saboda haka, a takaice, binciken kimiyya anan yana nuna mana cewar akwai alaka ta jini tsakanin Fir'aunan da kuma hausawa, koda kuwa tana iya kasancewar ba daga Hausawa kai tsaye Firaunan ya fito ba, ko kuma alakar ta auku ba, amma dai an samu tunda aka samu irin kwayoyin halittunsa ajikin hausawa haka na nufin kakan-nin hausawa na tale-tale suna da alaka ta jini dashi..
No comments:
Post a Comment