MA'ADINAN DAKE AREWA.
DAGA
SADIQ TUKIR GWARZO
08060869978
http://sadiqtukurgwarzo@blogspot.com
ABUBUWAN DAKE CIKI
1. GABATARWA
2. MA'ADINAN DAKE AREWA
3. AMFANI DA HANYOYIN DA ZA'ACI GAJIYAR MA'ADINAN AREWA
4. KAMMALAWA.
5. MADOGARA
1. GABATARWA
Assalamu Alaikum Wa Rahmatullahi Ta'ala wa Barakatuhu.
Hakika, Allah Ta'ala ya albarkaci yankin Arewacin Nigeria da tarin ma'adinai madu ɗumbin daraja da amfani ga tattalin arziki gami da ingantuwar lafiyar al'umma.
Tarihi ya nuna cewar akwai tsoffin yankuna a Arewa waɗanda ke ɗauke da mutane tun kimanin sama da shekaru dubu biyu da suka gabata, wanda hakan ba komai ke nuna mana ba illa albarkar wannan yanki tun a tsawon zamani, wanda ya sanya mutanen-Da sukan baro yankunansu domin zuwa yankin da a yanzu ake kira arewa domin samun wurin zama mafi inganci, ko kuma farautar abin masarufi.
Misali, . A shekarar 1943 an samu wasu burbushin katakwaye da burbushin tukwane a wani Kogon dutse dake garin 'Samun dukiya' na k'aramar hukumar Jaba ta jihar Kaduna. Masana sun auna jimawar kayayyakin da aka samu, sun kuma yi hasashen daɗewar su ta riskar wa shekara ta 1000 kafin zuwan Annabi Isa A.S..
Haka nan, an samu wasu sassak'en mutum-mutumai da tukwane gami da wata guntuwar wuka da aka k'era da k'arfe a wani yanki mai suna 'Taruga' dake kusa da k'auyen 'Takushara', kimanin nisan kilomita sittin a kudu maso gabashin birnin tarayya Abuja.
Akwai maganar Samun wani mutum-mutumin kuma da wasu ɓuraguzai a garin 'katsina Ala' dake jihar Benue.
Masanin akiyoloji Bernand Fagg Evelyn yayi hasashen mutum-mutumin siffar mutanen da suka gabaci mutanen ne, ko kuma siffar iskokai (aljannu) ake nufi dashi.
Haka dai, An samu wasu alamomin rayuwa a garin Jos waɗanda wanzuwan shekarun su ya tasamma shekara ta dubu ɗaya kafin aiko Annabi Isa A.S. Masana da yawa sunyi hasashen waɗancan mutane da suka zauna a tsohuwar Jos, da kuma wasu shigen su da akaga alamun su akan dutsen Kwatarkwashi dake Yankin Zamfara a yau, shekaru dubu uku da suka gabata, Sune asalin zuriyar da k'abilun Hausa, Birum, kanuri, Nupe da Jukun suka samo tsatso daga garesu.
2. MA'ADINAN DAKE AREWA
Kalmar Ma'adinai bisa tsarin masu ilimin tsimi da tanaji na nufin duk wani abu mai daraja wanda ake samu daga k'asa.
Ma'anar kalmar Ma'adinai ta haɗar da duwarwatsu masu daraja dangin lu'u-lu'u, tama da karafa, da sauran ɗumbin abubuwa masu amfani da Allah yayi tanaji a k'ark'ashin k'asa.
Zuwa yanzu, kimanin Ma'adinai dubu biyar da ɗari biyu da talatin binciken kimiyya ya gano
(March 2017, International Mineralogical Association(IMA), kuma kowanne kala akwai yankin da akafi samunsa daga yankuman duniya tundaga sassan Turai da Asia har zuwa nan Afirka.
Yankin Arewa ma ba abarshi a baya ba, domin Allah ya ajiye mata ma'adinai masu tarin yawa da daraja, bisa wata hikima da masanan falsafa suka gano wadda arewatawa basu ankare da ita ba.
Wannan hikima kuwa itace:- Kasancewar kusan kowacce k'asa anan duniya, tana dogaro ne da ma'adinan k'asarta, sai masana falsafa ke ganin Allah na baiwa kowacce al'umma ma'adinai ne gwargwadon yadda zata dogara da kanta, ta ciyar da kanta gaba, kuma tayi maganin Matsalolin ta na rayuwa don ganin ta samu damar bauta masa maɗaukakin sarki.
Saboda haka rashin sani ke sanya mu bacci da shagala har wasu ke kiran mutanen arewa da cima zaune, watau waɗanda suke dogaro da ma'adinai na yankunansu.
Ni kuwa a fahimtata, waɗancan mutane suna da gaskiya.
Domin mun ɗora buk'atun mu kachokan akan ma'adinan yankunansu alhalí muma Allah ya ajiye mana ma'adinan daya kamata mu zaro daga kasar mu, mu sarrafa sannan mu inganta tattalin arzikin mu da lafiyar jikinmu.
Kamar yadda masana kimiyyar magunguna suke ganin kowacce cuta da Allah yakan jarrabi al'ummar wani yanki da ita, akwai bishiya ko tsirrai ko ma'adinai da za'a samu maganin wannan cuta a wannan yanki. To haka yake a hikimance game da ma'adinai, cewa akowacce matsala da Allah kan jarrabi alummar wani yanki, akwai ma'adinan da za'a sarrafawa domin magance wannan matsalar a wannan yanki.
Ga wasu daga ma'adinan dake jibge a jihohin Arewa:-
1. ABUJA
-Marble
-Clay
ƳTantalite
-Cassiterite
-ƳGold (partially investigated)
– Lead /Zinc (Traces)
– Dolomite*
2..ADAMAWA STATE–
Kaolin– Bentonite– Gypsum– Magnesite*.
3. BAUCHI STATE–
Amethyst (violet)–
Gypsum–
Lead/Zinc (Traces)–
Uranium (partially investigated)
*.4. BENUE STATE–
Lead/Zinc–
Limestone–
Iron-Ore–
Coal–
Clay–
Marble–
Salt–
Barytes (traces)–
Gemstones–
Gypsum*.
5. BORNO STATE–
Diatomite– Clay– Limestone– Hydro-carbon (oil and gas) Partially investigated) cool– Gypsum– Kaolin– Bentonite
*.6. GOMBE STATE–
Gemstone– Gypsum*.
7. JIGAWAA STATE–
Butytes
8*.KADUNA STATE–
Sapphire– Kaoline– Gold– Clay– Serpentinite– Asbestos– Amethyst– Kyanite– Graphite (partially investigated)– Selenite– Mica (Traces)– Aquamarine– Ruby– Rock Crystal– Topaz– Flopper– Tourmaline– Gemstone– Tentalime*
9. KANO STATE–
Prrochinre– Cassiterite– Copper– Glass – Sand– Gemstone– Lead/Zinc– Tantalite- Gold
10. KATSINA STATE– Kaolin– Marble– Salt*
11. KEBBI STATE–
Gold*
12. KOGI STATE–
Iron-Ore– Kaolin– Gypsum– Feldspar– Goal– Marble– Dolomite– Talc– Tantalite*
13. KWARA STATE–
Gold– Marble– Iron-Ore– Cassiterite– Columbite– Tantalite– Feldspar (Traces)– Mica (Traces)*.
14. NASARAWA STATE–
Beryl (Emerald)– Aquamarine and– Heliodor)– Dolomite/Marble– Sapphire– Tourmaline– Quartz- Amethyst (Topaz, gamet)– Zircon– Tantalite– Cassiterite– Columbite– Lamanite– Galena– Iron-Ore– Barytes– Feldspar– Limestone– Mica– Cooking coal– Talc– Cay– Salt– Chalcopyrite
15. NIGER STATE– Gold– Talc– Lead/Zinc
16. PLATEAU STATE–
Emerald– Tin– Marble– Granite– Tantalite/columbite– Lead/Zinc– Barytes– Iron-Ore– Kaolin– Belonite– Cassiterite– Pyrochlore– Clay– Coal– Wolfram– Salt– Bismuth– Fluoride– Molybdenite– Gemstone– Bauxite
17. SOKOTO STATE
Kaolin– Gold= Limestone– Phosphate– Gypsum– silica-sand– Clay– Laterite– Potash– Flakes– Granite– Gold– Salt
18. TARABA STATE–
Kaolin– Lead/Zinc
19. YOBE STATE–
Tintomite– Soda Ash (partially Investigated)*.20. ZAMFARA STATE–
Goal– Cotton– Gold
DAGA
SADIQ TUKIR GWARZO
08060869978
http://sadiqtukurgwarzo@blogspot.com
ABUBUWAN DAKE CIKI
1. GABATARWA
2. MA'ADINAN DAKE AREWA
3. AMFANI DA HANYOYIN DA ZA'ACI GAJIYAR MA'ADINAN AREWA
4. KAMMALAWA.
5. MADOGARA
1. GABATARWA
Assalamu Alaikum Wa Rahmatullahi Ta'ala wa Barakatuhu.
Hakika, Allah Ta'ala ya albarkaci yankin Arewacin Nigeria da tarin ma'adinai madu ɗumbin daraja da amfani ga tattalin arziki gami da ingantuwar lafiyar al'umma.
Tarihi ya nuna cewar akwai tsoffin yankuna a Arewa waɗanda ke ɗauke da mutane tun kimanin sama da shekaru dubu biyu da suka gabata, wanda hakan ba komai ke nuna mana ba illa albarkar wannan yanki tun a tsawon zamani, wanda ya sanya mutanen-Da sukan baro yankunansu domin zuwa yankin da a yanzu ake kira arewa domin samun wurin zama mafi inganci, ko kuma farautar abin masarufi.
Misali, . A shekarar 1943 an samu wasu burbushin katakwaye da burbushin tukwane a wani Kogon dutse dake garin 'Samun dukiya' na k'aramar hukumar Jaba ta jihar Kaduna. Masana sun auna jimawar kayayyakin da aka samu, sun kuma yi hasashen daɗewar su ta riskar wa shekara ta 1000 kafin zuwan Annabi Isa A.S..
Haka nan, an samu wasu sassak'en mutum-mutumai da tukwane gami da wata guntuwar wuka da aka k'era da k'arfe a wani yanki mai suna 'Taruga' dake kusa da k'auyen 'Takushara', kimanin nisan kilomita sittin a kudu maso gabashin birnin tarayya Abuja.
Akwai maganar Samun wani mutum-mutumin kuma da wasu ɓuraguzai a garin 'katsina Ala' dake jihar Benue.
Masanin akiyoloji Bernand Fagg Evelyn yayi hasashen mutum-mutumin siffar mutanen da suka gabaci mutanen ne, ko kuma siffar iskokai (aljannu) ake nufi dashi.
Haka dai, An samu wasu alamomin rayuwa a garin Jos waɗanda wanzuwan shekarun su ya tasamma shekara ta dubu ɗaya kafin aiko Annabi Isa A.S. Masana da yawa sunyi hasashen waɗancan mutane da suka zauna a tsohuwar Jos, da kuma wasu shigen su da akaga alamun su akan dutsen Kwatarkwashi dake Yankin Zamfara a yau, shekaru dubu uku da suka gabata, Sune asalin zuriyar da k'abilun Hausa, Birum, kanuri, Nupe da Jukun suka samo tsatso daga garesu.
2. MA'ADINAN DAKE AREWA
Kalmar Ma'adinai bisa tsarin masu ilimin tsimi da tanaji na nufin duk wani abu mai daraja wanda ake samu daga k'asa.
Ma'anar kalmar Ma'adinai ta haɗar da duwarwatsu masu daraja dangin lu'u-lu'u, tama da karafa, da sauran ɗumbin abubuwa masu amfani da Allah yayi tanaji a k'ark'ashin k'asa.
Zuwa yanzu, kimanin Ma'adinai dubu biyar da ɗari biyu da talatin binciken kimiyya ya gano
(March 2017, International Mineralogical Association(IMA), kuma kowanne kala akwai yankin da akafi samunsa daga yankuman duniya tundaga sassan Turai da Asia har zuwa nan Afirka.
Yankin Arewa ma ba abarshi a baya ba, domin Allah ya ajiye mata ma'adinai masu tarin yawa da daraja, bisa wata hikima da masanan falsafa suka gano wadda arewatawa basu ankare da ita ba.
Wannan hikima kuwa itace:- Kasancewar kusan kowacce k'asa anan duniya, tana dogaro ne da ma'adinan k'asarta, sai masana falsafa ke ganin Allah na baiwa kowacce al'umma ma'adinai ne gwargwadon yadda zata dogara da kanta, ta ciyar da kanta gaba, kuma tayi maganin Matsalolin ta na rayuwa don ganin ta samu damar bauta masa maɗaukakin sarki.
Saboda haka rashin sani ke sanya mu bacci da shagala har wasu ke kiran mutanen arewa da cima zaune, watau waɗanda suke dogaro da ma'adinai na yankunansu.
Ni kuwa a fahimtata, waɗancan mutane suna da gaskiya.
Domin mun ɗora buk'atun mu kachokan akan ma'adinan yankunansu alhalí muma Allah ya ajiye mana ma'adinan daya kamata mu zaro daga kasar mu, mu sarrafa sannan mu inganta tattalin arzikin mu da lafiyar jikinmu.
Kamar yadda masana kimiyyar magunguna suke ganin kowacce cuta da Allah yakan jarrabi al'ummar wani yanki da ita, akwai bishiya ko tsirrai ko ma'adinai da za'a samu maganin wannan cuta a wannan yanki. To haka yake a hikimance game da ma'adinai, cewa akowacce matsala da Allah kan jarrabi alummar wani yanki, akwai ma'adinan da za'a sarrafawa domin magance wannan matsalar a wannan yanki.
Ga wasu daga ma'adinan dake jibge a jihohin Arewa:-
1. ABUJA
-Marble
-Clay
ƳTantalite
-Cassiterite
-ƳGold (partially investigated)
– Lead /Zinc (Traces)
– Dolomite*
2..ADAMAWA STATE–
Kaolin– Bentonite– Gypsum– Magnesite*.
3. BAUCHI STATE–
Amethyst (violet)–
Gypsum–
Lead/Zinc (Traces)–
Uranium (partially investigated)
*.4. BENUE STATE–
Lead/Zinc–
Limestone–
Iron-Ore–
Coal–
Clay–
Marble–
Salt–
Barytes (traces)–
Gemstones–
Gypsum*.
5. BORNO STATE–
Diatomite– Clay– Limestone– Hydro-carbon (oil and gas) Partially investigated) cool– Gypsum– Kaolin– Bentonite
*.6. GOMBE STATE–
Gemstone– Gypsum*.
7. JIGAWAA STATE–
Butytes
8*.KADUNA STATE–
Sapphire– Kaoline– Gold– Clay– Serpentinite– Asbestos– Amethyst– Kyanite– Graphite (partially investigated)– Selenite– Mica (Traces)– Aquamarine– Ruby– Rock Crystal– Topaz– Flopper– Tourmaline– Gemstone– Tentalime*
9. KANO STATE–
Prrochinre– Cassiterite– Copper– Glass – Sand– Gemstone– Lead/Zinc– Tantalite- Gold
10. KATSINA STATE– Kaolin– Marble– Salt*
11. KEBBI STATE–
Gold*
12. KOGI STATE–
Iron-Ore– Kaolin– Gypsum– Feldspar– Goal– Marble– Dolomite– Talc– Tantalite*
13. KWARA STATE–
Gold– Marble– Iron-Ore– Cassiterite– Columbite– Tantalite– Feldspar (Traces)– Mica (Traces)*.
14. NASARAWA STATE–
Beryl (Emerald)– Aquamarine and– Heliodor)– Dolomite/Marble– Sapphire– Tourmaline– Quartz- Amethyst (Topaz, gamet)– Zircon– Tantalite– Cassiterite– Columbite– Lamanite– Galena– Iron-Ore– Barytes– Feldspar– Limestone– Mica– Cooking coal– Talc– Cay– Salt– Chalcopyrite
15. NIGER STATE– Gold– Talc– Lead/Zinc
16. PLATEAU STATE–
Emerald– Tin– Marble– Granite– Tantalite/columbite– Lead/Zinc– Barytes– Iron-Ore– Kaolin– Belonite– Cassiterite– Pyrochlore– Clay– Coal– Wolfram– Salt– Bismuth– Fluoride– Molybdenite– Gemstone– Bauxite
17. SOKOTO STATE
Kaolin– Gold= Limestone– Phosphate– Gypsum– silica-sand– Clay– Laterite– Potash– Flakes– Granite– Gold– Salt
18. TARABA STATE–
Kaolin– Lead/Zinc
19. YOBE STATE–
Tintomite– Soda Ash (partially Investigated)*.20. ZAMFARA STATE–
Goal– Cotton– Gold
No comments:
Post a Comment